System VAR – jak działa i kiedy sędzia z niego korzysta?
Przeczytasz w
3 minuty
System VAR został sprawnie wprowadzony w wielu już krajach. VAR jest systemem pomocniczym w meczach piłki nożnej – pomaga w eliminacji oraz weryfikacji rażących błędów zawodników, ale również zapobiega błędom popełnianym przez sędziów boiskowych. System ten wzbudza jednak również wiele kontrowersji i niezadowolenia. Czym dokładnie jest VAR i jak to działa?
- Co to jest system VAR?
- Kiedy VAR jest stosowany?
- Gdzie już działa wideoweryfikacja?
- Kontrowersje wokół systemu VAR
Co to jest system VAR?
System VAR (Video Assistant Referee), zwany również wideoweryfikacją, to technologia powtórek wideo stosowana podczas meczów piłki nożnej. VAR pomaga sędziom boiskowym w unikaniu błędów podczas podejmowania kluczowych decyzji. Pierwszy raz zastosowano go w 2016 roku.
System obsługiwany jest przez odpowiednio przeszkolonych sędziów VAR, nazywanych również asystentami wideo. W trakcie meczu znajdują się w specjalnym pojeździe, oglądają nagrywane spotkanie i mają dostęp do powtórek. Sędzia główny ma stałą łączność z asystentami wideo za pośrednictwem zestawu słuchawkowego.
W przypadku wystąpienia sytuacji wymagającej obejrzenia powtórki, sędzia główny informuje VAR. Następnie asystenci przeglądają powtórkę i przekazują informacje sędziemu.
Ten może zaakceptować wskazówki i podjąć odpowiednie działanie, albo przed podjęciem decyzji samodzielnie obejrzeć nagranie w punkcie usytuowanym obok boiska.
Jedynymi osobami, które mają prawo żądać odtworzenia powtórki są sędzia i asystent wideo. Jeżeli gracz lub trener próbuje wymusić użycie VAR-u, może zostać ukarany.
Kiedy VAR jest stosowany?
Sprawdzenie powtórek przez sędziego ma miejsce tylko w kilku przypadkach:
- Gol – uznanie lub nieuznanie strzelonej bramki. VAR pomaga sędziemu ustalić, czy doszło do naruszeń uniemożliwiających przyznanie gola.
- Rzut karny – wideoweryfikacja przydatna jest do unikania błędów w związku z podyktowaniem lub niepodyktowaniem rzutu karnego.
- Czerwona kartka – VAR wspiera sędziego w upewnieniu się, że nie zostaną podjęte błędne decyzje związane z wykluczeniem zawodnika.
- Ukaranie niewłaściwego zawodnika żółtą lub czerwoną kartką – obejrzenie powtórek przydaje się w sytuacji, kiedy sędzia ostrzega lub odsyła niewłaściwego gracza, albo nie jest pewien, który zawodnik ma zostać ukarany.
Gdzie działa już wideoweryfikacja?
Międzynarodowa Rada Piłkarska (IFAB) zaakceptowała próbne wykorzystanie systemu wideoweryfikacji, które odbyło się w 2016 roku. W 2017 roku oficjalnie wprowadzono technologię do użytku, miała też miejsce pierwsza interwencja VAR w profesjonalnym meczu ligowym. Od tego czasu zaczęto wykorzystywać VAR w piłce nożnej, a do rozgrywek ligowych najwyższego szczebla wprowadziła go amerykańska Major League Soccer, niemiecka Bundesliga, włoska Serie A i portugalska Primeira Liga.
System VAR po raz pierwszy wykorzystano w rozgrywkach pucharowych podczas finałowego spotkania Pucharu Portugalii (sezon 2016/2017), następnie Superpucharu Portugalii (2017), Pucharu Anglii (sezon 2017/2018) oraz Pucharu Ligi Francuskiej (sezon 2017/2018).
VAR-u używano również podczas Klubowych Mistrzostw Świata w 2016 roku, Mistrzostw Świata U-20 i Pucharu Konfederacji w 2017, a także od półfinałów Copa Libertadores w 2017 roku. Miał również zastosowanie w czasie Mistrzostw Świata w 2018 roku.
W Polsce system VAR pierwszy raz został przetestowany podczas meczu Ekstraklasy (sezon 2016/2017). Oficjalnie wprowadzono go już w trakcie Superpucharu Polski 2017. Początkowo używano go tylko w kilku spotkaniach każdej kolejki Ekstraklasy i działał w sposób ograniczony, ponieważ dysponowano tylko dwoma wozami VAR. W 2018 roku wprowadzono kolejne dwa wozy, co umożliwiło wideoweryfikację kompletu ośmiu meczów każdej ligowej kolejki Ekstraklasy.
Kontrowersje wokół systemu VAR
W środowisku piłkarskim technologia VAR zbiera sporo negatywnych opinii. System wymusza zrobienie przerwy, co zaburza ciągłość gry. Z tego powodu niezadowoleni są nie tylko kibice, ale też gracze. Niektórzy uważają, że VAR wstrzymuje radość po zdobytej bramce, a nawet zabija futbol. Kontrowersje wynikają również z braku jednomyślności w sprawie korzystania z VAR-u. Nie we wszystkich sytuacjach używa się tej technologii, co prowadzi do spięć.
Duże emocje budzi też dyskusja o używaniu VAR-u przy ustalaniu, czy zawodnik przebywał na spalonym. Analizy wykazały, że wideoweryfikacja w obecnym kształcie nie wyznacza precyzyjnie linii spalonego w trakcie dynamicznych akcji. Decyduje moment, w którym piłka dotyka nogi podającego, a kamera ma ograniczoną ilość klatek na sekundę i zdarzały się sytuacje, kiedy jedna klatka pokazuje obraz przed kopnięciem piłki, a na kolejnej piłka jest już w ruchu.
System nie jest dostatecznie dokładny i nie ma możliwości, aby wyeliminować wszystkie błędy sędziowskie. Jednak nie warto go skreślać z tego powodu. Wielokrotnie sprawdzał się jako narzędzie pomocne do przeprowadzenia sprawiedliwej rozgrywki i w przyszłości na pewno przyda się jeszcze niejeden raz.
Może Cię zainteresować:
Czytaj więcej
