Najlepsze ekranizacje i adaptacje lektur szkolnych – TOP 15
Przeczytasz w
5 minut
Prezentujemy najlepsze – polskie i zagraniczne – adaptacje i ekranizacje lektur, które nie tylko stanowią nieocenione wsparcie przy próbach interpretacji kanonicznych dzieł literackich, ale same w sobie zdołały zapisać się w dorobku światowej i rodzimej kinematografii. Nasze TOP 15 propozycji znajdziecie poniżej.
Najlepsze polskie ekranizacje lektur:
- Potop
- Chłopi
- Akademia Pana Kleksa
- Krzyżacy
- Wesele
- Kamienie na szaniec
- Lalka
- Pan Tadeusz
- W pustyni i w puszczy
Potop – 1974 (Ninateka, FilmBox+, TVP VOD)
Polskie ekranizacje lektur otwiera “Potop”, będący relacją burzliwych perypetii Andrzeja Kmicica. Bohater postrzegany jako awanturniczy zdrajca narodu przechodzi długą i krętą drogę, ostatecznie zyskując miano bohatera swoich czasów. Tłem dla tej nietuzinkowej biografii jest Rzeczpospolita z okresu potopu szwedzkiego.
W roli głównej: Daniel Olbrychski. Film z jego udziałem wyreżyserował Jerzy Hoffman (“Ogniem i mieczem”, “Pan Wołodyjowski”, “1920 Bitwa Warszawska”).
Chłopi – 2023 (w polskich kinach od 13 października 2023 roku)
Tegoroczny debiut kinowy oraz polski kandydat do Oscara – “Chłopi” – to kolejny, warty uwagi tytuł, jeśli chodzi o adaptacje filmowe lektur. Dzieło twórców “Twój Vincent” przykuło uwagę rodzimej publiki jeszcze przed premierą, pokonując w oscarowym wyścigu m.in. głośną “Zieloną granicę” Agnieszki Holland. Produkcja wykorzystuje formę animacji (dla której punktem wyjścia był film aktorski), aby podnieść ważkie dla polskiej widowni wątki pozycji kobiet w społeczeństwie, zakazanej miłości i waśni dookoła dwóch poprzednich.
W obsadzie znaleźli się m.in.: Mirosław Baka, Ewa Kasprzyk, Sonia Bohosiewicz, Małgorzata Kożuchowska, Dorota Stalińska, Andrzej Konopka, Maciej Musiał, Julia Wieniawa i Kamila Urzędowska. Film wyreżyserowali DK i Hugh Welchmanowie.
Akademia Pana Kleksa –1983 (Ninateka, FilmBox+)
Kolejnym klasykiem, który ostatnio po raz kolejny trafił na warsztat, jest “Akademia Pana Kleksa”. Ponadczasowa kreacja Piotra Fronczewskiego w roli bohatera książeczki Jana Brzechwy – niezwykłego nauczyciela w tajemniczej Akademii – już niebawem doczeka się swojej uwspółcześnionej odsłony. W tej, już w styczniu 2024 roku, da się poznać Tomasz Kot. Film z jego udziałem wyreżyserował Maciej Kawulski (“Underdog”, “Jak zostałem gangsterem. Historia prawdziwa”, “Jak pokochałam gangstera”).
Krzyżacy – 1960 (Katoflix)
Stare adaptacje lektur szkolnych to kategoria, której nie mogło zabraknąć w niniejszym zestawieniu. Dobrze znani “Krzyżacy” w reżyserskim ujęciu Aleksandra Forda (“Pierwszy dzień wolności”, “Piątka z ulicy Barskiej”, “Ulica Graniczna”) to tytuł powstały aż 63 lata temu, do którego niezmiennie powracają kolejne pokolenia uczniów śledzących poczynania Zbyszka z Bogdańca w starciu z Krzyżakami.
W roli głównej: Mieczysław Kalenik.
Wesele – 1972 (Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych – WFDiF, Canal+ Online)
Filmowe dzieło Andrzeja Wajdy (“Katyń”, “Ziemia obiecana”, “Człowiek z żelaza”) zabierze Was z kolei na bronowickie wesele, pełne symboliki i odwołań do rzeczywistych postaci i wydarzeń. Reżyser kreśli przed widzem obraz Polski z dramatu Stanisława Wyspiańskiego o tym samym tytule.
W rolach głównych: Ewa Ziętek i Daniel Olbrychski. Film znajdziecie m.in. w zasobach Canal+ Online.
Kamienie na szaniec – 2014 (Netflix, Megogo, TVP VOD, Rakuten TV, Premiery Canal+, Katoflix, Cineman, Amazon Prime Video)
Dostępne na Netflix ekranizacje lektur reprezentują “Kamienie na szaniec” w reżyserii Roberta Glińskiego (“Cześć Tereska”, “Świnki”, “Długi weekend”). Tytuł pochyla się nad historią ludzi, których wejście w dorosłość przypadło na wybuch II wojny światowej. Warszawscy maturzyści: Alek, Zośka i Rudy doświadczają miłości i przyjaźni w czasach, które próbują zdusić je w zarodku. A wszystko to w samym centrum walki na śmierć i życie.
W rolach głównych: Tomasz Ziętek, Marcel Sabat i Kamil Szeptycki.
Lalka – 1968 (35mm.online, Katoflix)
W serwisie z polską klasyką filmową – 35mm.online – znajdziecie z kolei filmową ekranizację “Lalki” z Mariuszem Dmochowskim, Beatą Tyszkiewicz i Tadeuszem Fijewskim w rolach głównych. Adaptacja powieści Bolesława Prusa w reżyserii i według scenariusza Wojciecha Hasa (“Sanatorium pod klepsydrą”, “Jak być kochaną”, “Rękopis znaleziony w Saragossie”) ukazuje romantyczne perturbacje Stanisława Wokulskiego, który zakochuje się bez pamięci w ubogiej, lecz wyniosłej Izabeli Łęckiej.
Ich historię możecie też śledzić w docenionej, serialowej odsłonie z 1977 roku, w której w rolach głównych wystąpili Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik i Małgorzata Braunek.
Pan Tadeusz – 1999 (Viaplay, Polsat Box Go, TV Smart, PLAY NOW, Katoflix)
Adaptacje filmowe lektur to w reżyserskim dorobku Andrzeja Wajdy całkiem pokaźna kolekcja. Znajdziecie tu również klasykę w czystej postaci – “Pana Tadeusza”. Tytułowego, 18-letniego bohatera poznajemy, kiedy przybywa do swojego rodzinnego majątku, na miejscu dowiadując się, że jego stryj… właśnie znalazł mu żonę. A to zaledwie wstęp do zamieszania, które ma dopiero nastąpić.
W filmie wystąpili m.in.: Michał Żebrowski, Alicja Bachleda-Curuś, Bogusław Linda, Daniel Olbrychski, Andrzej Seweryn, Jerzy Bińczycki, Grażyna Szapołowska, Marek Kondrat i Jerzy Trela. Obejrzycie go m.in. w Viaplay i Polsat Box Go.
W pustyni i w puszczy – 1973 (35mm.online)
Najlepsze, polskie adaptacje lektur szkolnych wieńczy “W pustyni i w puszczy” z 1973 roku, traktujące o niezwykłych doświadczeniach Stasia i Nel, zdanych tylko na siebie wśród bezkresnych pustyni i nieprzemierzonych gęstwin drzew.
W rolach głównych: Tomasz Mędrzak i Monika Rosca. Film wyreżyserował Władysław Ślesicki (“Płyną tratwy”, “Zanim opadną liście”).
W w 2001 roku na ekrany trafiła kolejna adaptacja „W pustyni i w puszczy”, w którym wystąpili m.in. Adam Fidusiewicz, Karolina Sawka czy Artur Żmijewski.
Najlepsze zagraniczne adaptacje filmowe lektur:
- Mały Książę
- Proces
- Alicja w Krainie Czarów
- 1984
- Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa
- Romeo i Julia
Mały Książę – 2015 (Polsat Box Go, TV Smart, Nowe Horyzonty VOD, Katoflix, Premiery Canal+, Player)
Ta francuska animacja fantasy snuje pełną refleksji opowieść o przygodach Małego Księcia – postaci, której korzenie sięgają stronic książki Antoine de Saint-Exupéry’ego o tym samym tytule. Wraz z niewielkim, acz dzielnym za dwóch bohaterem przemierzycie kosmiczne otchłanie w poszukiwaniu odpowiedzi na zasadnicze pytania.
Film wyreżyserował Mark Osborne (“Kung Fu Panda”, “More”). Możecie go wypożyczyć m.in. na Player.pl.
Proces – 1962 (Red.Go)
Adaptacje lektur dla nieco starszych uczniów reprezentuje “Proces”, traktujący o zmaganiach skromnego urzędnika w pełnym absurdów świecie, w którym to aparat państwowy zawsze ma ostatnie słowo.
Film wyreżyserował Orson Welles (“Obywatel Kane”, “Trzeci człowiek”). W roli głównej: Anthony Perkins.
Alicja w Krainie Czarów – 2010 (Disney+, TV Smart, Rakuten TV)
Tim Burton (“Edward Nożycoręki”, “Charlie i fabryka czekolady”) zaprasza Was w pełną magii podróż po fantastycznym, podziemnym świecie, do którego powraca 19-letnia Alicja, aby spotkać się ponownie z jego niezwykłymi mieszkańcami.
W rolach głównych: Mia Wasikowska, Johnny Depp, Helena Bonham Carter i Anne Hathaway. Produkcję znajdziecie m.in. w zasobach Disney+.
1984 (Chili, Apple TV+)
Kolejną dystopijną wizję rzeczywistości rozpościera przed widzem “1984” – ekranizacja powieści George’a Orwella, będącej jedną z najsłynniejszych literackich wizji państwa totalitarnego. Wyreżyserował ją Michael Radford (“Listonosz”, “Kupiec wenecki”). W roli głównej: John Hurt.
Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa – 2005 (Disney+, Megogo, Premiery Canal+, Apple TV+, Rakuten TV)
Od trudnej, II-wojennej rzeczywistości zdołali wyswobodzić się zaś bohaterowie kolejnej filmowej propozycji: Łucja, Edmund, Zuzanna i Piotr, którzy dzięki starej szafie przenieśli się do fantastycznego świata Narnii. Aby przegonić trwającą w niej, wieczną zimę muszą teraz stawić czoła Białej Czarownicy.
W rolach głównych: William Moseley, Anna Popplewell, Skandar Keynes, Georgie Henley, Tilda Swinton i Liam Neeson. Film w reżyserii Andrew Adamsona (“Shrek”, “Pan Pip”).
Romeo i Julia – 1996 (Disney+, Megogo, Premiery Canal+, Amazon Prime Video, Apple TV+, Rakuten TV)
Na sam koniec zostawiliśmy romantyczne akcenty i dzieło Baza Luhrmanna (“Moulin Rouge!”, “Wielki Gatsby”, “Elvis”) – “Romeo i Julia”. Klasyczny dramat Shakespeare’a ukazano tu w uwspółcześnionej odsłonie, w której skłócone ze sobą rody zastąpiła… wojna gangów.
W rolach głównych: Leonardo DiCaprio i Claire Danes.
Źródło: materiały prasowe
Może Cię zainteresować:
Czytaj więcej
