Co to jest BIOS i jakie ma funkcje? Jak włączyć BIOS na komputerze i laptopie?
Przeczytasz w 5 Minuty
BIOS to podstawowy system wejścia-wyjścia. Za jego pomocą możliwe jest zarządzanie procesorem, pamięcią RAM, a także portami komunikacyjnymi. Uruchomienie BIOS-u odbywa się w sposób automatyczny, podczas każdego włączania komputera. Pomimo tego, dostęp do BIOS-u możliwy jest przy wykonaniu dodatkowych czynności. Przedstawiamy jak włączyć BIOS, a także co dzięki niemu można uzyskać.
- Co to jest BIOS?
- Podstawowe funkcje BIOS
- Jak włączyć BIOS na komputerze?
- Jak włączyć BIOS na laptopie?
- Jak poruszać się po BIOS-ie?
- Jakie funkcje można zmienić w BIOS-ie?
Co to jest BIOS?
BIOS to skrót od angielskiego wyrażenia: Basic Input/Output System, w tłumaczeniu oznacza to nic innego jak podstawowy system wejścia-wyjścia. BIOS stanowi zestaw procedur, który jest zapisany w pamięci stałej urządzenia. Zapis dokonywany jest w pamięci płyty głównej i innych kartach rozszerzeń, m.in. na karcie graficznej.
W BIOSie zawarte są instrukcje, które odnoszą się do sposobu ładowania podstawowego sprzętu komputerowego.
Za pomocą programów konfiguracyjnych BIOS-u można ustanawiać różne parametry, które pozwalają na uzyskanie bezpośredniego dostępu do rejestrów konfiguracyjnych układów scalonych płyty głównej.
Nie w każdym przypadku zachodzi konieczność wykorzystania BIOS. Przykładowo sprawnie można odinstalować program bez zagłębiania się w dane konfiguracyjne.
Podstawowe funkcje BIOS
W ramach podstawowych funkcji BIOS-u, które odnoszą się do płyty głównej komputera, można wskazać:
- POST (Power-On Self-Test) – jest to wstępny test podłączonych urządzeń należących do wejścia/wyjścia. Odpowiedzialny jest za kontrolowanie transferu danych, które dokonywane są pomiędzy komponentami (m.in. dysk twardy, stacja dyskietek, procesor, napęd). Komputer, który nie potrafi przejść testu POST, alarmuje problem w postaci kombinacji sygnałów dźwiękowych, które informują o nieprawidłowościach.
- Uruchomienie systemu operacyjnego (bootstrap loader) – BIOS pozwala na określenie oprogramowania umożliwiającego załadowanie rozruchu na danym urządzeniu startowym, następnie pozwala na jego wykonanie i przejęcie kontroli nad tym komputerem.
- Konfigurację ustawień sprzętowych – BIOS można wykorzystać do skonfigurowania urządzeń sprzętowych. Odnosi się to również do ustawień systemowych (haseł komputera, godziny, daty). Za pomocą BIOS-u można także skontrolować zasilanie i monitorować temperaturę. Ponadto odpowiada za zarządzanie priorytetem rozruchu, a także włączyć lub wyłączyć elementy płyty głównej, np. porty komunikacyjne.
Jak włączyć BIOS na komputerze?
Zastanawiając się, jak włączyć BIOS, należy wiedzieć, że są różne na to odpowiedzi. W pierwszej kolejności uzależnione jest to od posiadanej wersji BIOS-u. Równolegle wpływ na to ma także producent i model płyty głównej zamontowanej w komputerze. Chcąc przejść do BIOS-u, należy pamiętać, że w rzeczywistości załącza się on z uruchomieniem komputera. Poniższe metody umożliwiają uzyskanie do niego dostępu.
W przypadku komputerów, które mają kilka lub nawet kilkanaście lat, mających zainstalowany system Windows 7 albo nawet starszą wersję, z dużym prawdopodobieństwem posiadają one BIOS firmy AMI lub Awad.
Wówczas, żeby uzyskać dostęp do menu konfiguracyjnego, konieczne jest tuż po uruchomienia komputera naciśnięcie klawisza Delete, F1, F2 albo F10. Rekomendujemy, aby zrobić to kilkukrotnie co sekundę. Na ekranie startowym komputera znajduje się informacja, który dokładnie klawisz powinien być użyty. Zazwyczaj pojawia się na dole ekranu, w prawym lub lewym rogu. Komunikat może mieć różne brzmienie. Często to jest następująca treść: „Press X to enter Setup”, gdzie X to jest nazwa właściwego klawisza, który pozwoli na przejście do panelu konfiguracyjnego BIOS. W przypadku, gdy na ekranie startowym nie pojawia się ta informacja, to należy skorzystać z instrukcji obsługi płyty głównej.
BIOS – jak włączyć na komputerach z Windows 10 i Windows 11?
Z kolei warto także wiedzieć, jak włączyć BIOS Windows 10. Ten system stosowany jest w nowszych komputerach. Dokonano w nim zastąpienia BIOS-u za pomocą systemu o nazwie UEFI (Unified Extensible Firmware Interface). Przewidziane są dwie możliwości uzyskania dostępu do BIOS-u.
- W pierwszej kolejności, po uruchomieniu komputera konieczne jest użycie właściwego klawisza, który uzależniony jest od danego producenta płyty głównej. Najczęściej jest to Delete, choć może być to także jeden z klawiszy od F1 do F12.
- Drugi sposób opiera się na uruchomieniu panelu konfiguracyjnego, co odbywa się z włączonego komputera. Jest to następująca ścieżka: Menu Start -> Ustawienia (ikona zębatki) -> Aktualizacja i Zabezpieczenia -> Odzyskiwanie -> Uruchamianie Zaawansowane -> Uruchom ponownie teraz. Przy ponownym uruchomieniu wyświetla się menu kafelkowe. Chcąc przejść do panelu konfiguracyjnego, należy wybrać kafelek określony jako “Ustawienia oprogramowania układowego UEFI”.
Osoby korzystające z Windowsa 10 powinny być przygotowane na sytuacje, gdy system będzie unieruchomiony z powodu błędu. Pomocny w tym będzie bootowalny pendrive. Równolegle można stworzyć bootowalny pendrive z Linuxem.
Jak włączyć BIOS na laptopie?
Osoby poszukujące odpowiedzi, jak włączyć BIOS w laptopie, mogą z powodzeniem skorzystać ze wskazówek z powyższego nagłówka. W rzeczywistości jest on tożsamy z uruchomieniem BIOS-u na komputerze stacjonarnym. Wystarczy wcisnąć odpowiedni klawisz tuż po włączeniu komputera. Najczęściej będzie to Delete lub F2.
Jeżeli po użyciu tych dwóch klawiszy nie zajdzie oczekiwana reakcja, to należy poszukać odpowiedzi w instrukcji laptopa lub sprawdzić to na stronie producenta. Jeżeli wiemy, jak włączyć BIOS w Lenovo, to nie zawsze będzie to też odpowiedź na to, jak włączyć BIOS w Sony albo jak włączyć BIOS w ASUS.
Znaczenie posiada nie producent danego laptopa, ale przede wszystkim to, jaka płyta główna została zastosowana w laptopie. Jeżeli informacje te nie znajdują się na ekranie tuż po uruchomieniu, warto od razu zasięgnąć informacji w dołączonych do sprzętu przewodnikach i instrukcjach.
Jak poruszać się po BIOS-ie?
BIOS charakteryzuje się ograniczeniem ilości zajmowanego miejsca w pamięci RAM do 512 KB, dlatego sposób obsługi nie jest skomplikowany. Wręcz jest ograniczony do minimum.
Poruszanie się po BIOSie odbywa się za pomocą klawiatury. Wybór pewnej opcji odbywa się poprzez zaznaczenie za pomocą kursora.
Żeby wejść w daną opcję, wystarczy nacisnąć ENTER. Z kolei wyjście z BIOS-u odbywa się przy wykorzystaniu klawisza ESC, aż do przekierowania do okna głównego. Chcąc wyjść ostatecznie z BIOSu, należy wybrać jedną z pozycji Exit lub Exit&Save, jeżeli chcemy zapisać wprowadzone w trakcie sesji zmiany.
Jakie funkcje można zmienić w BIOS-ie?
W BIOS można zmieniać ustawienia samego systemu. Dzięki temu możliwe jest zmienienie parametrów odnoszących się do podłączonych dysków twardych lub sposób, w jaki komputer będzie się zachowywał tuż po włączeniu. BIOS może zarówno zmienić szybkość taktowania pamięci RAM, jak i również włączyć lub wyłączyć poszczególne elementy płyty głównej tj. porty komunikacyjne.
Co więcej, przy pomocy BIOS można także przetaktować procesor oraz pamięć RAM. Specjaliści nie polecają wykonywania tego samodzielnie ze względu na możliwość przeciążenia urządzenia. W rezultacie może dojść do jego uszkodzenia.
W rzeczywistości BIOS umożliwia o wiele więcej. Podsumowując, BIOS pozwala na ustawienie różnych parametrów ze względu na to, że daje możliwość uzyskania dostępu do rejestrów konfiguracyjnych znajdujących na układach scalonych płyty głównej. BIOS umożliwia również funkcje bootowania.
Należy wspomnieć, że UEFI cechuje się lepszym i sprawniejszym zarządzaniem systemem niż sam BIOS. Bez większych trudności można stworzyć partycje na dysku. Przy pomocy UEFI można także włączyć komputer przy wykorzystaniu sieci. Jednocześnie przewidziana jest także zdalna modyfikacja parametrów rozruchowych, które rzutują na jakość pracy systemu operacyjnego.
Może Cię zainteresować:
Czytaj więcej
