Hejt w Internecie to nowa, niebezpieczna normalność. Jak radzić sobie z hejterami?

Hejt jest zjawiskiem powszechnym w internecie. Nienawistnicy sieją nienawiść, wpisują obraźliwe komentarze w mediach społecznościowych, wrzucają do sieci krzywdzące memy i nie przebierają w słowach, żeby dopiec innym. Dlatego przygotowaliśmy przewodnik o tym, jak radzić sobie z hejterami.
Spis treści:
- Hejt w Internecie to nowa normalność
- Co to jest hejt?
- Nadużywanie słowa „hejt”
- Dlaczego hejterzy hejtują? Kim jest hejter?
- Kto może być ofiarą hejtu?
- Jak radzić sobie z hejtem?
- Jak odpowiadać na hejt w Internecie?
- Gdzie i jak zgłaszać hejt?
- Surowe kary dla hejterów
Hejt w Internecie to nowa normalność
Często mamy wrażenie, że nienawiść wprost wylewa się z mediów społecznościowych, forów dyskusyjnych czy komentarzy pod artykułami. Hejty stają się nową, niebezpieczną normalnością.
Jednak wciąż warto zachować wrażliwość na hejt w Internecie.
To ważne, bo na hejt narażeni są nie tylko celebryci: aktorzy, sportowcy, politycy. Hejterzy z lubością atakują organizacje (np. koncerny czy mniejsze firmy) i tzw. zwykłych użytkowników Internetu. Hejt w sieci rani również osoby najbardziej wrażliwe na atak nienawistników, czyli dzieci i nastolatków.
Co czwarty użytkownik sieci padł ofiarą hejtera, wynikało z badań SW Research z 2014. Lata mijają, a sytuacja jest coraz gorsza. Internetowych agresorów przybywa i korzystają z wyrafinowanych narzędzi, takich jak deep fakes czy boty. Dlatego dobrze wiedzieć jak działają hejterzy, na czym polega hejt w Internecie i jak na niego reagować.
Weźmy internetowych nienawistników pod lupę. Co to jest hejt, dlaczego hejterzy hejtują, jak radzić sobie z hejtem, jak na niego odpowiadać, co grozi hejterom i gdzie zgłaszać ich agresję? O tym dowiesz się z naszego przewodnika.
Co to jest hejt?
Termin pochodzi od angielskiego słowa “hate” – “nienawiść”. Mówiąc najprościej, bo definicji jest wiele:
Hejt to obraźliwy i najczęściej agresywny komentarz internetowy lub mówienie w sposób wrogi i agresywny na jakiś temat lub o jakiejś osobie czy grupie społecznej.
Cechą charakterystyczną hejtu jest wysoki poziom agresji sprawcy. Hejtowanie polega na nieprzebieraniu w słowach, wrzucaniu do sieci napastliwych komentarzy (słownych i zdjęciowych).
Hejter przypomina człowieka z “realu”, który obrzuca innego wyzwiskami na ulicy, w sklepie czy w szkole. Hejtować kogoś, to obsmarować go wirtualnym błotem (żeby nie powiedzieć dosadniej) korzystając z nowoczesnych technologii.
Hejt może przybrać formę stalkingu
W skrajnej formie hejt przyjmuje formę stalkingu – złośliwego i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się czy prześladowania, które zagraża czyjemuś bezpieczeństwu. Stalking jest ścigany przez prawo.
Nadużywanie słowa „hejt”
Hejt dość często mylony jest z konstruktywną krytyką. Bywa, że zwracając uwagę na czyjeś błędy czy potknięcie, a nawet łamanie netykiety, zostaniesz nazwany hejterem.
Słowo “hejt” bywa nadużywane. Jak rozpoznać zatem zdrową krytykę? Przede wszystkim taka krytyka nie opiera się na emocjach, jest konkretna, pozwala wyciągnąć konstruktywne wnioski i pomaga zmienić zachowanie innej osoby na lepsze.
Z kolei hejt to obelgi, zniesławienie, obraźliwe sformułowania i obrazki.
Dlaczego hejterzy hejtują? Kim jest hejter?
Powody są bardzo podobne do motywów działania innych nienawistników. Dodatkowym paliwem hejterów jest anonimowość – choć często pozorna – którą daje Internet.
Oto powody dlaczego hejterzy hejtują:
- Czerpią przyjemność z obrażania innych (hejt stymuluje układ nagrody, zwany ośrodkiem przyjemności).
- Przekonani są o własnej anonimowości.
- Czują frustrację wynikająca m.in. z porównywania siebie z osobami, które odniosły sukces.
- Są niezadowoleni z własnego życia.
- Nie radzą sobie z kumulacją złych emocji.
- Żywią uprzedzenia na temat innych osób, ras, grup społecznych itp.
- Poddają się polaryzacji politycznej czyli zamieniają się w fanatycznych wyznawców konkretnej partii.
Kto może być ofiarą hejtu?
Ofiarą hejtera może być każdy. Od polityka, aktora przez lokalnego działacza czy nauczyciela po nastolatka lub dziecko korzystające z mediów społecznościowych.
Możemy przyjąć, że im ktoś jest bardziej znany w sieci, tym bardziej rośnie szansa, że zaatakuje go hejter.
Skala zjawiska jest poważna, prawie 60 proc. uczestników badania (NASK-PIB, Nastolatki 3.0) w wieku 13–17 lat było świadkami wyzywania, poniżania i ośmieszania swoich znajomych w sieci.
Co przeżywa ofiara hejtu?
Skutkiem hejtu są:
- złe samopoczucie,
- utrata pewności siebie,
- smutek,
- zniechęcenie,
- w skrajnych przypadkach depresja, a nawet samobójstwo.
Hejt jest szczególnie bolesny dla najmłodszych użytkowników sieci. Dzieci i nastolatkowie nie potrafią w dojrzały sposób radzić sobie z internetowymi agresorami.
Jak radzić sobie z hejtem?
Przede wszystkim warto uczyć siebie (i swoje dzieci) właściwego korzystania z Internetu. Pierwszym krokiem, który zabezpieczy nas przed hejterami, jest profilaktyka. Do niej należy m.in. troska o ochronę swojej prywatności i odpowiedni dobór wirtualnych znajomych.
Z pewnością przyda się pielęgnowanie poczucia własnej wartości oraz wzmacnianie odporności psychicznej. Im silniejszą jesteś osobą, tym trudniejsze zadanie ma hejter.
Na pewno warto rozmawiać z dziećmi i nastolatkami o tym, co znajdują w sieci i mediach społecznościowych. Należy ich również uczyć, jak zdecydowanie odpowiedzieć na działanie nienawistników.
Jak odpowiadać na hejt w Internecie?
Oto garść wypróbowanych odpowiedzi na hejt w internecie:
- Ignorowanie złośliwy wpisów.
- Ucinanie toksycznych znajomości.
- Usuwanie komentarzy hejterów w mediach społecznościowych.
- Blokowanie możliwości dodawania wpisów pod postem.
- Zgłaszanie mowy nienawiści czy wyzwisk do administratorów serwisów.
Choć nie warto reagować na drobne złośliwości, to z drugiej strony z pełnoskalowym hejtem należy walczyć np. informując administratorów strony czy też policję.
Gdzie i jak zgłaszać hejt?
Ofiara hejtu nie jest bezbronna! Warto o tym pamiętać jeśli trafiłeś na celownik nienawistnika. Prawo chroni przed hejterami, o karach dla prześladowców przeczytasz za chwilę.
Od czego zacząć jeśli jesteś ofiarą hejtowania lub obserwujesz złe zachowania?
- Zabezpiecz dowody – zrób zrzut ekranu dokumentujący działalność hejtera. Zapisz również adres strony oraz inne dane, które pozwolą zidentyfikować nienawistnika.
- Niezwłocznie powiadom policję oraz administratora strony internetowej. Pamiętaj jednak, żeby nie mylić krytyki – choćby najbardziej nieprzyjemnej – z hejtem.
Surowe kary za hejt w Internecie
Wielu hejterów czuje się bezkarnie. Anonimowość mają im dać nicki i fałszywe zdjęcia profilowe. Tymczasem prześladując innych ryzykują surową karę, grzywnę, a nawet więzienie.
Kary za hejt mogą być wysokie i takie coraz częściej są orzekane przez sądy. Hejterzy powinni pamiętać, że w Internecie nigdy nie są anonimowi – mówi Dr Anna Stasiak-Apelska dla Infor.pl. Odpowiednie paragrafy znajdziemy w Kodeksie Karnym.
Sąd może ukarać hejtera za naruszenie dóbr osobistych, przestępstwo pomówienia czy znieważanie.
Ofiara może dochodzić swoich praw również na drodze cywilnej i żądać zaprzestania naruszania dobra osobistego (art. 24§1 Kodeksu cywilnego) lub zadośćuczynienia pieniężnego.
Jakie konsekwencje karne grożą hejterom?
Kluczowy jest art. 216 Kodeksu karnego dotyczący zniewagi (osoby, a nie podmiotu prawnego). Jeśli hejter używa do tego Internetu – np. w komentarzu na Facebooku – to może trafić za kratki nawet na dwa lata.
Trzeba jednak pamiętać, że pokrzywdzony sam wnosi akt oskarżenia do sądu.
Podobnie jest ze zniesławieniem (art. 212 Kodeksu karnego) czyli pomówieniem o działanie, które może pokrzywdzonego poniżyć lub pozbawić potrzebnego mu zaufania.
Warto mieć w pamięci również art. 190a. (paragrafy 1-4), które dotyczą przestępstwa uporczywego nękania innej osoby, które wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność. Za taki czyn grozi nawet do 8 lat więzienia. Jeśli ofiara popełni samobójstwo, to hejter trafi do więzienia nawet na 12 lat.
Mogą Cię zainteresować:
- Jak chronić dziecko przed uwodzeniem przez Internet? Czym jest child grooming?
- Jak dbać o bezpieczeństwo dziecka w sieci? Aplikacje do kontroli rodzicielskiej
- Sexting coraz groźniejszy – jak rozmawiać o tym temacie z dzieckiem?
- Kim jest troll internetowy? Jak z nim walczyć?
- Troll parenting i sharenting – co oznaczają te pojęcia?