Hejt w Internecie to nowa, niebezpieczna normalność. Jak radzić sobie z hejterami?

Hejt jest zjawiskiem powszechnym w internecie. Nienawistnicy sieją nienawiść, wpisują obraźliwe komentarze w mediach społecznościowych, wrzucają do sieci krzywdzące memy i nie przebierają w słowach, żeby dopiec innym. Dlatego przygotowaliśmy przewodnik o tym, jak radzić sobie z hejterami.

Spis treści:

• Hejt w Internecie to nowa normalność
• Co to jest hejt?
• Nadużywanie słowa „hejt”
• Dlaczego hejterzy hejtują? Kim jest hejter?
• Kto może być ofiarą hejtu?
• Jak radzić sobie z hejtem?
• Jak odpowiadać na hejt w Internecie?
• Gdzie i jak zgłaszać hejt?
• Surowe kary dla hejterów

Hejt w Internecie to nowa normalność

Często mamy wrażenie, że nienawiść wprost wylewa się z mediów społecznościowych, forów dyskusyjnych czy komentarzy pod artykułami. Hejty stają się nową, niebezpieczną normalnością.

To ważne, bo na hejt narażeni są nie tylko celebryci: aktorzy, sportowcy, politycy. Hejterzy z lubością atakują organizacje (np. koncerny czy mniejsze firmy) i tzw. zwykłych użytkowników Internetu. Hejt w sieci rani również osoby najbardziej wrażliwe na atak nienawistników, czyli dzieci i nastolatków.

Co czwarty użytkownik sieci padł ofiarą hejtera, wynikało z badań SW Research z 2014. Lata mijają, a sytuacja jest coraz gorsza. Internetowych agresorów przybywa i korzystają z wyrafinowanych narzędzi, takich jak deep fakes czy boty. Dlatego dobrze wiedzieć jak działają hejterzy, na czym polega hejt w Internecie i jak na niego reagować.

Weźmy internetowych nienawistników pod lupę. Co to jest hejt, dlaczego hejterzy hejtują, jak radzić sobie z hejtem, jak na niego odpowiadać, co grozi hejterom i gdzie zgłaszać ich agresję? O tym dowiesz się z naszego przewodnika.

Zobacz także:

Rozmawiasz z dzieckiem o cyberprzemocy? Jak przeciwdziałać i reagować na cyberprzemoc?

Co to jest hejt?

Termin pochodzi od angielskiego słowa “hate” – “nienawiść”. Mówiąc najprościej, bo definicji jest wiele:

Cechą charakterystyczną hejtu jest wysoki poziom agresji sprawcy. Hejtowanie polega na nieprzebieraniu w słowach, wrzucaniu do sieci napastliwych komentarzy (słownych i zdjęciowych).

Hejter przypomina człowieka z “realu”, który obrzuca innego wyzwiskami na ulicy, w sklepie czy w szkole. Hejtować kogoś, to obsmarować go wirtualnym błotem (żeby nie powiedzieć dosadniej) korzystając z nowoczesnych technologii.

Hejt może przybrać formę stalkingu

W skrajnej formie hejt przyjmuje formę stalkingu – złośliwego i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się czy prześladowania, które zagraża czyjemuś bezpieczeństwu. Stalking jest ścigany przez prawo.

Nadużywanie słowa „hejt”

Słowo “hejt” bywa nadużywane. Jak rozpoznać zatem zdrową krytykę? Przede wszystkim taka krytyka nie opiera się na emocjach, jest konkretna, pozwala wyciągnąć konstruktywne wnioski i pomaga zmienić zachowanie innej osoby na lepsze.

Z kolei hejt to obelgi, zniesławienie, obraźliwe sformułowania i obrazki.

Dlaczego hejterzy hejtują? Kim jest hejter?

Powody są bardzo podobne do motywów działania innych nienawistników. Dodatkowym paliwem hejterów jest anonimowość – choć często pozorna – którą daje Internet.

Oto powody dlaczego hejterzy hejtują:

• Czerpią przyjemność z obrażania innych (hejt stymuluje układ nagrody, zwany ośrodkiem przyjemności).
• Przekonani są o własnej anonimowości.
• Czują frustrację wynikająca m.in. z porównywania siebie z osobami, które odniosły sukces.
• Są niezadowoleni z własnego życia.
• Nie radzą sobie z kumulacją złych emocji.
• Żywią uprzedzenia na temat innych osób, ras, grup społecznych itp.
• Poddają się polaryzacji politycznej czyli zamieniają się w fanatycznych wyznawców konkretnej partii.

Kto może być ofiarą hejtu?

Możemy przyjąć, że im ktoś jest bardziej znany w sieci, tym bardziej rośnie szansa, że zaatakuje go hejter.

Skala zjawiska jest poważna, prawie 60 proc. uczestników badania (NASK-PIB, Nastolatki 3.0) w wieku 13–17 lat było świadkami wyzywania, poniżania i ośmieszania swoich znajomych w sieci.

Co przeżywa ofiara hejtu?

Skutkiem hejtu są:

• złe samopoczucie,
• utrata pewności siebie,
• smutek,
• zniechęcenie,
• w skrajnych przypadkach depresja, a nawet samobójstwo.

Hejt jest szczególnie bolesny dla najmłodszych użytkowników sieci. Dzieci i nastolatkowie nie potrafią w dojrzały sposób radzić sobie z internetowymi agresorami.

Dzieci szukające wsparcia w sieci mogą stać się ofiarami uwodzicieli:

Jak chronić dziecko przed uwodzeniem przez Internet? Czym jest child grooming?

Jak radzić sobie z hejtem?

Przede wszystkim warto uczyć siebie (i swoje dzieci) właściwego korzystania z Internetu. Pierwszym krokiem, który zabezpieczy nas przed hejterami, jest profilaktyka. Do niej należy m.in. troska o ochronę swojej prywatności i odpowiedni dobór wirtualnych znajomych.

Na pewno warto rozmawiać z dziećmi i nastolatkami o tym, co znajdują w sieci i mediach społecznościowych. Należy ich również uczyć, jak zdecydowanie odpowiedzieć na działanie nienawistników.

Jak odpowiadać na hejt w Internecie?

Oto garść wypróbowanych odpowiedzi na hejt w internecie:

• Ignorowanie złośliwy wpisów.
• Ucinanie toksycznych znajomości.
• Usuwanie komentarzy hejterów w mediach społecznościowych.
• Blokowanie możliwości dodawania wpisów pod postem.
• Zgłaszanie mowy nienawiści czy wyzwisk do administratorów serwisów.

Choć nie warto reagować na drobne złośliwości, to z drugiej strony z pełnoskalowym hejtem należy walczyć np. informując administratorów strony czy też policję.

Gdzie i jak zgłaszać hejt?

Ofiara hejtu nie jest bezbronna! Warto o tym pamiętać jeśli trafiłeś na celownik nienawistnika. Prawo chroni przed hejterami, o karach dla prześladowców przeczytasz za chwilę.

Od czego zacząć jeśli jesteś ofiarą hejtowania lub obserwujesz złe zachowania?

1. Zabezpiecz dowody – zrób zrzut ekranu dokumentujący działalność hejtera. Zapisz również adres strony oraz inne dane, które pozwolą zidentyfikować nienawistnika.
2. Niezwłocznie powiadom policję oraz administratora strony internetowej. Pamiętaj jednak, żeby nie mylić krytyki – choćby najbardziej nieprzyjemnej – z hejtem.

Surowe kary za hejt w Internecie

Wielu hejterów czuje się bezkarnie. Anonimowość mają im dać nicki i fałszywe zdjęcia profilowe. Tymczasem prześladując innych ryzykują surową karę, grzywnę, a nawet więzienie.

Kary za hejt mogą być wysokie i takie coraz częściej są orzekane przez sądy. Hejterzy powinni pamiętać, że w Internecie nigdy nie są anonimowi – mówi Dr Anna Stasiak-Apelska dla Infor.pl. Odpowiednie paragrafy znajdziemy w Kodeksie Karnym.

Ofiara może dochodzić swoich praw również na drodze cywilnej i żądać zaprzestania naruszania dobra osobistego (art. 24§1 Kodeksu cywilnego) lub zadośćuczynienia pieniężnego.

Jakie konsekwencje karne grożą hejterom?

Kluczowy jest art. 216 Kodeksu karnego dotyczący zniewagi (osoby, a nie podmiotu prawnego). Jeśli hejter używa do tego Internetu – np. w komentarzu na Facebooku – to może trafić za kratki nawet na dwa lata.

Podobnie jest ze zniesławieniem (art. 212 Kodeksu karnego) czyli pomówieniem o działanie, które może pokrzywdzonego poniżyć lub pozbawić potrzebnego mu zaufania.

Warto mieć w pamięci również art. 190a. (paragrafy 1-4), które dotyczą przestępstwa uporczywego nękania innej osoby, które wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność. Za taki czyn grozi nawet do 8 lat więzienia. Jeśli ofiara popełni samobójstwo, to hejter trafi do więzienia nawet na 12 lat.

Mogą Cię zainteresować:

• Jak chronić dziecko przed uwodzeniem przez Internet? Czym jest child grooming?
• Jak dbać o bezpieczeństwo dziecka w sieci? Aplikacje do kontroli rodzicielskiej
• Sexting coraz groźniejszy – jak rozmawiać o tym temacie z dzieckiem?
• Kim jest troll internetowy? Jak z nim walczyć?
• Troll parenting i sharenting – co oznaczają te pojęcia?