Na czym polega catfishing? Jak rozpoznać oszusta podszywającego się pod kogoś w internecie?
Przeczytasz w 4 Minuty
Aplikacje randkowe takie jak Badoo czy Tinder cieszą się coraz większą popularnością. I o ile mogą być świetnym sposobem na znalezienie sympatii, tak nie brakuje osób, które tworzą fałszywe profile, by wodzić drugą stronę za nos. Takie działanie nosi nazwę catfishing. Co to tak naprawdę oznacza i jak się przed nim bronić?
- Czym jest catfishing?
- Czy catfishing jest karalny?
- Jak rozpoznać catfishing?
- Jak bronić się przed catfishingiem?
- Bezpieczne korzystanie z aplikacji randkowych
- Przykłady zagrożeń w internecie
Czym jest catfishing?
Termin catfishing po polsku tłumaczylibyśmy jako łowienie suma (z ang. catfish to właśnie sum). Zjawisko wcale nie jest takie nowe, bo istnieje tak długo, jak same portale i aplikacje randkowe, chociaż w ostatnim czasie znacznie przybrało na sile.
Catfishing polega na zbudowaniu fałszywego wizerunku w internecie.
To nie tylko kłamstwa na temat tego, kim rzekomo jest i czym zajmuje się catfisher, czy posługiwanie się wmyślonymi danymi, ale często sięganie po zdjęcia innych osób i wstawianie ich na profil jako własne. Można tu więc mówić nawet o kradzieży tożsamości.
Pojęcie spopularyzowało się w 2010 roku za sprawą Neva Schulmana, który padł ofiarą catfishingu i opowiedział o tym, tworząc film dokumentalny Catfish. Zresztą nie tak dawno temu platforma Netflix wypuściła dokument Oszust z Tindera, który równie dobrze obrazuje zjawisko catfishingu.
Dlaczego catfishing może być groźny?
Złamane serce to nie jedyny problem, z jakim często borykają się ofiary. Catfisher może dążyć do wyłudzenia danych albo pieniędzy od osoby, która znajduje się po drugiej stronie monitora. Zdarzają się również szantaże, gra na emocjach i manipulacje.
Czy catfishing jest karalny?
Wspomnieliśmy o tym, że catfishing często sprowadza się do kradzieży tożsamości. Automatycznie nasuwa się zatem pytanie, czy catfishing jest karalny? Tutaj powinniśmy odwołać się do prawa.
Art. 190a kodeksu karnego, paragraf 2.:
W określonych przypadkach osoba wykorzystująca cudze dane może podlegać karze do 3 lat pozbawienia wolności.
Jak rozpoznać catfishing?
Wprawnego oszusta wcale nie jest tak łatwo rozpoznać, co nie znaczy, że to zupełnie niemożliwe. Kilka szczególnych sygnałów powinno wzbudzić naszą podejrzliwość.
- Niewielka grupa znajomych, skromna ilość zdjęć na portalach społecznościowych – zdarzają się oszuści, którzy z dużą wprawą budują siatkę kontaktów, by wypaść wiarygodnie w oczach ofiary. Niemniej, brak znajomych albo ich niewielka ilość czy mało fotek powinny wzbudzić podejrzenia. To działa także w drugą stronę – zbyt atrakcyjny profil powinien wzbudzać niepokój.
- Nie namówisz go na rozmowę wideo – jeden z najprostszych sposobów na rozpoznanie, z kim mamy do czynienia. Cafisher nie będzie chciał odpalić kamerki, jeśli ukradł czyjąś tożsamość.
- Nie namówisz go na spotkanie – powód taki sam jak wyżej. Możesz spodziewać się, że oszust, dla większej wiarygodności, zgodzi się na spotkanie, które odwoła w ostatniej chwili.
- Luki w historii – kłamstwo ma krótkie nogi, zwłaszcza jeśli staje się nim całe twoje życie. Prędzej czy później trafisz na niespójności i luki w historii.
- Prośby o pieniądze czy intymne materiały – pomijając kwestię, że nikomu poznanemu w sieci nie wysyłamy ani pieniędzy, ani intymnych materiałów, to taka prośba może od razu sugerować, kto jest po drugiej stronie.
Czasem najlepszym sygnałem, że coś jest nie tak, staje się po prostu przeczucie. Trudno zebrać w kilku punktach wszystkie możliwe oznaki, że mamy do czynienia z catfishingiem, a i pomysłowość internetowych oszustów przybiera coraz to nowsze formy. Jeśli jednak intuicja podpowiada, że coś w tym wszystkim się nie zgadza, lepiej nabrać dystansu i mieć się na baczności.
Jak bronić się przed catfishingiem?
Catfishing może prowadzić do rozmaitych negatywnych konsekwencji, dlatego jeśli coś wzbudziło Twoją czujność, masz dwie drogi wyjścia. Jedną z nich jest natychmiastowe zerwanie kontaktu, drugą – próba weryfikacji rozmówcy.
- Dokładnie przejrzyj profil, sprawdź, jak długo istnieje i co zostało na nim opublikowane.
- Przyjrzyj się zdjęciom i spróbuj zweryfikować ich wiarygodność. Przeróbki graficzne (pomijając filtry i proste edytory zdjęć, które są teraz szalenie popularne) nie zwiastują niczego dobrego. Do weryfikacji fotek możesz posłużyć się wyszukiwaniem w Google za pomocą obrazu.
- Nie bój się zadawać pytań. Nie musisz wchodzić w sferę prywatną rozmówcy. Wystarczy, że będziesz zadawać szczegółowe pytania, które oszustowi mogą sprawić problem.
- Poszukaj informacji w innych źródłach, bo dzisiaj większość z nas ma profile na kilku popularnych serwisach społecznościowych. Jeśli wychwycisz niezgodności (podstawowe dane, miejsce zamieszkania, zdjęcia, ukończone szkoły czy miejsce pracy), to może być znak, że rozmawiasz z oszustem.
- Zaproponuj rozmowę wideo, bo jak już wcześniej wspominaliśmy, to jedna z najlepszych metod weryfikacji. Oszuści będą chcieli jej uniknąć za wszelką cenę.
Bezpieczne korzystanie z aplikacji randkowych
Portale randkowe są niejednokrotnie demonizowane. Mówimy o oszustwach czy trudnościach w nawiązaniu prawdziwej relacji, zapominając przy tym, że w XXI wieku wiele par poznało się właśnie w sieci i dziś wiodą szczęśliwe życie.
Wszystko jest dla ludzi, o ile zachowamy umiar i zdrowy rozsądek, o którym tak często mówimy na łamach naszego portalu. To od użytkownika zależy, czy z aplikacji randkowych będzie korzystać w bezpieczny sposób.
Przykłady zagrożeń w internecie
Skoro już o bezpieczeństwie związanym z korzystaniem z aplikacji randkowych mowa, powiedzmy też sobie też o zachowaniu bezpieczeństwa w sieci w ogóle, bo zagrożeń nie brakuje.
Zacznijmy od problemu trollingu i trolli internetowych, którzy uwielbiają prowokować innych, irytują i są w stanie zepsuć każdą dyskusję.
W kontekście catfishingu wspominaliśmy o wyłudzaniu danych i pieniędzy, więc warto zapoznać się z tym tematem szerzej i zrozumieć, czym jest spoofing i jak chronić się przed phishiningiem.
Z kolei nawiązując do próśb o intymne zdjęcia, które mogą paść ze strony oszustów, koniecznie trzeba się dowiedzieć, co to jest sextortion i jakie formy może przybrać.
Zobacz też:
Może Cię zainteresować:
- Poznaj najważniejsze zasady bezpiecznego poruszania się w sieci
- Czym jest child grooming i jak przed nim chronić dziecko?
- Jak zweryfikować podejrzany sklep internetowy?
- Anonimowe rozmowy z nieznajomymi – aplikacja 6obcy
- Czym jest deepfake? Jak go rozpoznać?
- Podejrzenie spamu – jak się przed nim bronić?
- URL Blacklist – jak strony trafiają na czarną listę?
Czytaj więcej
