Bańka informacyjna/filtrująca – czym jest? Jak ją przebić?
Większość osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że użytkownik przeglądający sieć Internet może otrzymywać odfiltrowane informacje, wyłącznie takie, które są zgodne z jego poglądami. Wynika to z działania algorytmów sztucznej inteligencji, których zadaniem jest pokazanie takich treści, które będą rzeczywiście interesować danego odbiorcę. Czym jest bańka informacyjna? Jakie przykłady bańki informacyjnej możemy spotkać w codziennym życiu? W dzisiejszym artykule omawiamy tę koncepcję. Zapraszamy do lektury!
- Czym jest bańka informacyjna?
- Bańka informacyjna w mediach społecznościowych
- Zagrożenia związane z bańkami informacyjnymi
- Przebijanie bańki filtrującej
Czym jest bańka informacyjna?
Bańka informacyjna, po angielsku filter bubble lub information bubble, to koncepcja, która zakłada, że w czasach, kiedy Internet oraz media społecznościowe przejęły w dużej mierze rolę kanału informacyjnego i każdy nasz ruch jest śledzony przez inteligentne algorytmy, internauta jest otoczony swego rodzaju bańką filtracyjną. Treści, które są mu wyświetlane, nie są takie same jak w przypadku innych odbiorców.
Inteligentne algorytmy śledzą poczynania danej osoby w sieci i podsuwają jej treści spersonalizowane, odfiltrowane pod względem poglądów oraz zainteresowań.
Terminu filter bubble użył po raz pierwszy amerykański aktywista i przedsiębiorca, Eli Pariser. W swojej książce z 2011 roku, zatytułowanej The Filter Bubble: What the Internet Iis Hiding From You zauważa on problem w postaci filtrowania informacji w sieci i przez to, intelektualnego odizolowania internautów od treści, które mogłyby być sprzeczne z ich poglądami. Jako przykład information bubble przedsiębiorca podaje odmienne wyszukiwania w Google na tę samą frazę (np. inicjały) u dwóch różnych osób.
Bańka informacyjna w mediach społecznościowych
Przykładów bańki informacyjnej nie trzeba daleko szukać. Algorytmy sterujące spersonalizowanymi wyszukiwaniami są obecne nie tylko w wyszukiwarce Google, ale także w serwisie społecznościowym Facebook.
Dostosowują one wygląd strony głównej aktualności oraz kolejność wyświetlania postów na grupach.Podobnie działają mechanizmy sterujące wyświetlaniem treści na Instagramie, LinkedInie czy Tik Toku (z prostego względu — jeśli algorytm wskaże użytkownikowi treści, które go interesują, będą one przeglądane dłużej).
Zagrożenia związane z bańkami informacyjnymi
Spersonalizowane doświadczenie, jakie serwują nam media społecznościowe z jednej strony oznacza dostarczanie lepszych treści, ale z drugiej, wiąże się z pewnymi zagrożeniami. Budowanie baniek informacyjnych wokół użytkowników powoduje bowiem, że widzą oni ciągle ten sam rodzaj treści i nie zdają sobie sprawy z istnienia innych kwestii czy perspektyw.
Jak zauważył brytyjski fizyk, programista, a także współtwórca i jeden z pionierów usługi WWW, Timothy Berners-Lee:
„Przeglądanie stron serwisów społecznościowych wiąże się z pewnym odizolowaniem, ponieważ filtrują one wyświetlaną zawartość i powodują, że zamiast uniwersalnej przestrzeni informacyjnej otrzymujemy jedynie fragmentaryczny dostęp do informacji”.
Tego typu obawy podziela także amerykański polityk Barack Obama. Według niego:
„Trwanie w bańce filtrującej, w otoczeniu ludzi, którzy wyglądają tak samo i mają takie same poglądy polityczne powoduje, że człowiek zaczyna akceptować jedynie te informacje, które pasują do jego poglądów. Niezależnie od tego, czy są one prawdziwe, czy nie”.
Znajdowanie się w bańce filtrującej może zatem wiązać się z tym, że użytkownik zostanie odizolowany od informacji i perspektyw, którymi jeszcze nie zdążył się zainteresować. W rezultacie konsumuje on jedynie informacje zgodne z jego wyobrażeniami o świecie, a to niesie za sobą ryzyko:
- braku chęci oraz potrzeby wyrobienia swojej własnej opinii na dany temat;
- błędów poznawczych, ponieważ znamy tylko jedną stronę medalu;
- przegapienia istotnych informacji;
- upośledzenia zdolności do logicznego i krytycznego myślenia;
- zamkniętej postawy wobec nowych pomysłów;
- zwiększonej podatności na propagandę i manipulację.
Zagrożenia związane z bańką informacyjną dotyczą w szczególności osób będących w starszym wieku oraz osób młodych, o jeszcze niewyrobionym światopoglądzie.
Przebijanie bańki filtrującej
Aby wyjść z bańki filtrującej, warto dowiedzieć się więcej na temat tego, w jaki sposób funkcjonują algorytmy takich serwisów społecznościowych jak Instagram, Tik Tok czy Facebook. Sama już świadomość istnienia bańki informacyjnej powoduje, że można przeciwdziałać skutkom tego zjawiska.
Co jeszcze można zrobić, aby przebić bańkę filtrującą? W tym celu warto:
- czytać w Internecie artykuły oraz oglądać materiały, które oferują zrównoważony pogląd na świat;
- korzystać z trybu incognito podczas przeglądania stron internetowych;
- pogrzebać w ustawieniach serwisu społecznościowego Facebook i zmienić opcję filtrowania informacji w aktualnościach oraz na grupach, z najciekawszych na najnowsze;
- poszerzać horyzonty poprzez wpisywanie w wyszukiwarkę Google haseł, które są sprzeczne z naszymi poglądami;
- regularnie usuwać historię wyszukiwania, a także pliki cookies przeglądarki;
- skorzystać z rozszerzeń do przeglądarek internetowych, które blokują filtrowanie wyświetlania treści (np. Escape Your Bubble dla Chrome) oraz usuwają reklamy (np. AdBlock);
- uczestniczyć aktywnie w debatach na różne tematy, na internetowych forach oraz w prawdziwym życiu.
Może Cię zainteresować: